Czarnecki Witold

Profesor, żołnierz AK, popularyzator kultury kresowej

Witold Czarnecki urodził się w Sarnach na pograniczu Polesia i Wołynia. Był to jeden z bardziej wysuniętych skrawków II Rzeczypospolitej na Wschód. Bezpośrednie sąsiedztwo ze Związkiem Sowieckim wpływało na kresową specyfikę miasteczka. Także jego ojciec związany był z kresową tradycją. Urodził się nad Dniestrem koło Jaryszewa w województwie bracławskim, uczył się w Niemirowie, natomiast studiował na Politechnice Kijowskiej. Jako obywatel cesarstwa rosyjskiego służył w carskiej armii, ale gdy tylko nadarzyła się taka możliwość, już w 1918 roku wstąpił do powstającego Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w stopniu kapitana.

Rodzinne tradycje od pierwszych lata życia Witolda Czarneckiego kształtowały jego sposób spostrzegania rzeczywistości. Wychowywany był w duchu miłości i szacunku do odrodzonego państwa polskiego. Z Sarn rodzina przeniosła się do Piotrkowa Kujawskiego i Inowrocławia, gdzie ojciec otrzymał zadanie kierowania budową odcinka Herby – Inowrocław, który stanowił część linii kolejowej Śląsk – Gdynia. Po zakończeniu tego zadania rodzina przeniosła się do Białegostoku, gdzie ojciec otrzymał pracę w warsztatach kolejowych w Starosielcach.

Witold Czarnecki w Białymstoku uczęszczał do szkoły podstawowej, tu też wstąpił do harcerstwa. Kolejne lata życia związane były z Wilnem, gdzie uczył się w Gimnazjum im. Zygmunta Augusta. Nadal brał czynny udział w ruchu harcerskim. Mieszkał w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta, niedaleko rzeki Wilejka. W dwóch pierwszych latach wojny (pierwszy rok – rządy litewskie, potem sowieckie) formalnie funkcjonowało jeszcze polskie gimnazjum, do którego uczęszczał. Zaangażował się w harcerską działalność konspiracyjną. Został członkiem Szarych Szeregów, a następnie wstąpił do Trzeciej Brygady Partyzanckiej Armii Krajowej.

Jego oddział brał udział w akcji „Ostra Brama”, jednak w połowie lipca 1944 roku został rozbrojony przez jednostki NKWD. Witold Czarnecki z kolegami trafił do łagrów. Za próbę ucieczki otrzymał 7 lat łagru. Do Polski wrócił w sierpniu 1945 roku na mocy amnestii.

Przyjechał do Białegostoku, gdzie zaczął naukę w Liceum Budowlanym. Następnie przeniósł się do Gdańska, gdzie podjął studia. Pracował w Gdańsku, Olsztynie i Bydgoszczy, razem ponad 30 lat. Po tym okresie ponownie los rzucił go do Białegostoku, gdzie w latach 1982–1999 zatrudniony był na stanowiskach docenta i profesora na Wydziale Architektury Politechniki Białostockiej.

W III Rzeczypospolitej poświęcił się działalności społecznej. W latach 2003–2014 był prezesem Zarządu Okręgu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Białymstoku. Współtworzył w Białymstoku Galerię im. Sleńdzińskich. Był wieloletnim prezes Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Białymstoku oraz redagował numery „Gońca Kresowego”.

Za działalność patriotyczną i społeczną był wielokrotnie odznaczany i nagradzany.

Wojciech Śleszyński

1. Witold Czarnecki (1927–2023). Białostockie lata „Kadeta”, „Goniec Kresowy” 2023, nr 2;
2. Nie żyje żołnierz AK i architekt. Profesor Witold Czarnecki miał 96 lat, białystok.wyborcza.pl (9 I  2024).