Ks. Abramowicz Adam

Kapłan wielkiej wiary i odwagi

Ileż trzeba mieć w sobie wiary i odwagi, by się porwać na budowę tak okazałej świątyni jaką jest bazylika mniejsza pw. św. Rocha w Białymstoku? Nie brakowało ani odwagi ani wiary ks. Adamowi Abramowiczowi, który w połowie lat 20-tych XX w. podjął się tego wielkiego dzieła.

Urodził się w 1881 r. w Żoślach na Litwie, ale większość swego życia związał z Białostocczyzną. Ukończył Seminarium Duchowne w Wilnie, a w 1905 r. przyjął święcenia kapłańskie. Już po roku został proboszczem w Dereczynie, gdzie wybudował murowaną świątynię. Poza pracami budowlanymi czynnie angażował się w życie narodowe. Organizował nauczanie w języku polskim, za co został aresztowany przez władze carskie. W 1908 r. został osadzony na dwa miesiące w klasztorze franciszkanów w Grodnie, który był swego rodzaju aresztem dla nieposłusznych władzy carskiej księży. Pozbawiony możliwości duszpasterzowanie w swej diecezji, wyjechał do Rzymu, gdzie studiował na Uniwersytecie Angelicum.

Po powrocie do Polski był wikariuszem w parafii pw. św. Rafała w Wilnie, później w Suchowoli. W 1917 r. został proboszczem  Uhowie i mimo trwającej wojny ukończył budowę rozpoczętej świątyni.  W latach 1922-1925 wybudował kolejny kościół, tym razem  Goniądzu nad Biebrzą. Za dotychczasowe dokonania odznaczony został tytułem kanonika Kapituły Wileńskiej.

W 1925 r. bp Jerzy Matulewicz wyznaczył go do tworzenia nowej parafii pw. św. Rocha w Białymstoku. Po rozstrzygnięciu konkursu na projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Białymstoku, ogłoszonego w czasopiśmie „Architektura i Budownictwo” (14 IV 1926), wybudował monumentalną świątynie według projektu Oskara Sosnowskiego. Prace z przerwami trwały do 1946 r. Ich efektem jest jedna z najwyższych świątyń w Polsce.

Ale poza troską o wznoszoną świątynię nie zaniedbywał obowiązków parafialnych i pracy duszpasterskiej. Był czynnym duszpasterzem, gorliwym szafarzem sakramentów, a także redaktorem miesięcznika „Jutrzenka Białostocka”. Publikował szereg tekstów na łamach czasopism katolickich.

W czasie II wojny światowej prowadził szeroko zakrojoną działalność charytatywną, a na terenie parafii, pod przykrywką przedszkola, prowadzono tajne nauczanie. Pomagał też w ratowaniu Żydów. Był dwukrotnie więziony przez Niemców.

Angażował się także w działalność niepodległościową, był kapelanem Białostockiego Okręgu Armii Krajowej, za co został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami i Krzyżem Walecznych.

Zmarł w 1969 r. Został pochowany przy kościele św. Rocha.

1. Krahel T., Ksiądz prałat Adam Abramowicz, „Czas Miłosierdzia”, nr 154, 2003, s. 16. 
2. Krahel T., Tadeusz Ksiądz Adam Abramowicz - budowniczy bazyliki św. Rocha w Białymstoku : (rozszerzony referat, wygłoszony na sympozjum Pomniki Niepodległości 18 lutego 2019 r. w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytów w Białymstoku), "Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego", nr 25, 2019, s. 31-50.
3. Krahel T., Adam Abramowicz, w: Słownik biograficzny białostocko-łomżyńsko-suwalski, z. 1, Białystok 2002, s. 9-11.