Szymański Bolesław

Pierwszy prezydent Białystoku

Bolesław Szymański został wybrany na prezydenta Białegostoku w 1919 roku przez Radę Miejską pochodzącą z pierwszych wyborów samorządowych. Stanowisko to piastował przez dwie kadencje do 1927 roku. Był to czas niezwykle trudny dla miasta. Po zniszczeniach wojennych spowodowanych głównie ewakuacją miasta przez Rosjan w 1915 roku, Białystok w niczym nie przypominał prężnie rozwijającego się ośrodka przemysłowego.

Władze miejskie Białegostoku mieściły się w nieistniejącym obecnie budynku przy ulicy Aleksandrowskiej. Dbano o podkreślenie polskiego charakteru miasta, dlatego też, pomimo przewagi ludności żydowskiej, siłą dominującą we władzach miejskich byli Polacy. Stanowili oni ponad 50% obsady administracyjnej. Pierwsze powszechne wybory do władz miejskich odbyły się 7 września 1919 roku. Społeczność żydowska niemal całkowicie zbojkotowała wybory, nie godząc się z dominacją żywiołu polskiego w mieście. Chciano w ten sposób zaprotestować przeciwko zaistniałej od początku 1919 roku sytuacji. Bojkotując wybory, społeczność żydowska sama dobrowolnie wykluczyła się z decydowania o losach miasta. Wybrana Rada Miejska miała polski charakter. Władze miejskie ukonstytuowały się 15 października – prezydentem miasta został Bolesław Szymański.

Przed prezydentem i władzami miejskimi stanął cały szereg problemów. Należało poprawić warunki bytowe mieszkańców oraz odbudować infrastrukturę gospodarczą. W przypadku przemysłu było to jednak zadanie niezwykle trudne. Miasto nie miało już nigdy powrócić do swej świetności z czasów przedwojennych. Przemysł włókienniczy, pozbawiony olbrzymich rosyjskich rynków zbytu, już nie zdołał w pełni odbudować swojej potęgi produkcyjnej. Z powodu braku wystarczających środków finansowych podejmowane przez Szymańskiego inicjatywy rozwoju miasta nie zaspokajały ówczesnych oczekiwań mieszkańców.

Po wkroczeniu Sowietów do Białegostoku Bolesław Szymański został aresztowany w październiku 1939 roku. Najpierw przebywał w więzieniu w Białymstoku, następnie w Mińsku. Prawdopodobnie zmarł w łagrze lub został rozstrzelany w 1940 roku. Na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie znajduje się jedynie jego symboliczny pomnik.

Z inicjatywy Muzeum Pamięci Sybiru w Kazachstanie przeprowadzono badania dotyczące losów rodziny Szymańskich. Jego żona Maria z córką Haliną Kaliną i jej dzieckiem zostały wywiezione w kwietniu 1940 roku do rejonu pawłodarskiego. Tam, po podpisaniu porozumień pomiędzy Polskim Rządem na Emigracji a Związkiem Sowieckim, zaangażowane były w działalność patriotyczną i pomoc Polakom, za co były represjonowane przez miejscowe władze sowieckie.

Wojciech Śleszyński

1. Lechowski A., Wojenna historia Bolesława Szymańskiego i jego rodziny, www.poranny.pl (17.04.2015);
2. Bolesław Szymański. Rodzina przedwojennego prezydenta Białegostoku dostała kopie dokumentów dotyczących zesłania, www.dzieje.pl (28.06.2023).