Woltanowski Andrzej

Wiedza i kultura

Prof. Andrzej Woltanowski był warszawiakiem od wielu pokoleń, ale Jego żona była białostoczanką. Studiował historię w Uniwersytecie Warszawskim – był uczniem prof. Stanisława Herbsta i prof. Andrzeja Zahorskiego. Po ukończeniu studiów podjął pracę w Archiwum PAN, gdzie zajmował się m. in. porządkowaniem spuścizn po różnych wybitnych  zmarłych naukowcach.  Potem na krótko trafił do Centralnej Biblioteki Wojskowej, a następnie do Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (był tam kierownikiem Działu Wydawniczego i sekretarzem czasopisma „Teki Archiwalne”). W Filii Uniwersytetu Warszawskiego zatrudniony został 1 marca 1974 r. 

Specjalizował się najpierw w dziejach Warszawy, potem zajęła go doba stanisławowska (Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794, Warszawa 1973) i insurekcja kościuszkowska   (Prasa i pisma periodyczne powstania kościuszkowskiego, Białystok 1988). W końcu lat osiemdziesiątych XX w. burzliwą polemikę wywołał Jego artykuł opublikowany w „Kwartalniku Historycznym” (1988, nr 4) pt.  Legenda śmierci prymasa Poniatowskiego.

W  końcu lat osiemdziesiątych zajął się także problematyką zesłań syberyjskich od drugiej połowy XVIII w. po wiek XIX. Współpracował w tym zakresie z dr. Janem Trynkowskim. Podczas jednego z wyjazdów do Wilna (1991 r.) niespodziewanie odnalazł w Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego rękopisy dzienników z zesłania na Syberię Juliana Glaubicza Sabińskiego (1797–1869), które uznawano za zaginione. Niestety, nie udało mu się wydać ich za życia. W końcu września 1996 r. prof. Woltanowski przyjechał do Białegostoku po raz ostatni – od kilku miesięcy był ciężko chory, o czym nikomu nie mówił.

Dzienniki Sabińskiego zostały przygotowane do druku przez Wiktorię i Renée Śliwowskich oraz Jana Trynkowskiego  (autora przedmowy oraz przypisów) prawie 13 lat po śmierci  ich odkrywcy (Julian Glaubicz Sabiński, Dziennik syberyjski, t. 1–3, Warszawa 2009).

Podsumowaniem tego krótkiego wspomnienia o prof. Andrzeju Woltanowskim niech będzie wpis na facebooku umieszczony pod Jego zdjęciem w kolejną rocznicę śmierci przez Jerzego Kalinę, znanego  dziennikarza i filmowca Jerzego: „Człowiek dużej wiedzy i kultury”.

Jan Jerzy Milewski

1. J. Trynkowski, Vita brevis – ars longa. Andrzej Woltanowski, „Gryfita” 1997, nr 13, s. 6;
2. J. Urwanowicz, Andrzej Woltanowski (1942–!996) [w:] Półwiecze. Studia historyczne w Białymstoku 1968–2018, red. A. C. Dobroński, G. Zackiewicz, Białystok 2018, s. 239–241.

Podpis do zdjęcia:

Prof. Andrzej Woltanowski, fot. ze zbiorów Wikimedia Commons użytkownika Inutri, na zasadach licencji: CC BY-SA 4.0 DEED.