Olizarowicz Tadeusz
(1924–2023)Harcerz, żołnierz niezłomny, Sybirak
Tadeusz Olizarowicz urodził się w rodzinie ziemiańskiej 10 kwietnia 1924 roku. Przed 1939 rokiem aktywnie uczestniczył w ruchu harcerskim w Grodnie. Po wybuchu wojny włączył się w działalność konspiracyjną. W maju 1942 roku został zaprzysiężony jako żołnierz Armii Krajowej pod pseudonimem „Kuna”. W 1943 roku aresztowany przez Niemców, przebywał w więzieniu w Białymstoku, skąd wiosną 1944 roku udało mu się uciec i powrócić do działalności konspiracyjnej. W lipcu 1944 roku został ponownie aresztowany przez NKWD, ale także z tej niewoli udało mu się zbiec. W dalszym ciągu aktywnie działał w antykomunistycznym podziemiu. Nie dał się również zmobilizować do wojska komunistycznego. W celu uniknięcia wcielenia do wojska komunistycznego sfałszował nawet dokumenty urodzenia, posługując się rokiem 1928. Po ustanowieniu nowej granicy państwowej zajmował się przeprowadzaniem uciekinierów przez „zieloną granicę” pomiędzy Grodnem a Białymstokiem. Świetnie znał rodzinne tereny, co umożliwiało mu przekraczanie świeżo ustanowionej granicy. Pomógł wielu osobom wydostać się ze Związku Sowieckiego. W maju 1946 roku jednak został aresztowany przez Sowietów i przetrzymywany w więzieniu w Grodnie. Warunki były fatalne. Więzniowie spali prosto na ziemi. Szerzyły się choroby. Po brutalnym śledztwie otrzymał wyrok 10 lat łagru. Najpierw pracował przy budowie fabryki traktorów w Mińsku, a następnie w 1947 roku został przeniesiony do kopalni węgla kamiennego w Incie w Republice Komi, gdzie pracował wraz z Litwinami, Łotyszami, Niemcami i Ukraińcami wywożonymi do łagru po wojnie. Ten czas wspominał jako trudne doświadczenie w życiu, ale także jednak budujące w miłości do Ojczyzny. Do kraju powrócił dopiero po śmierci Stalina w 1955 roku.
Po 1989 roku aktywnie włączył się w pracę organizacji sybirackich i kombatanckich. Przez dwie kadencje w latach 1990–1998 był prezesem białostockiego oddziału Związku Sybiraków, to z jego inicjatywy stanął pomnik Grobu Nieznanego Sybiraka przy kościele św. Ducha w Białymstoku. Za swoją działalność uhonorowany został wieloma odznaczeniami państwowymi, m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, medalem Pro Memoria czy medalem Pro Patria. Otrzymał też liczne odznaczenia sybirackie, m.in. Złotą Honorową Odznakę Zasłużony dla Związku Sybiraków oraz Honorową Odznakę Sybiraka. Posiadał liczne odznaczenia i wyróżnienia kombatanckie.
Jego pogrzeb był nie tylko okazją do przypomnienia zasług, ale przede wszystkim wielką uroczystością patriotyczną. Zwykłego człowieka, żołnierza, a tak jednocześnie wyjątkowego w swojej postawie bohatera dającego swoim życiem najlepszy przykład miłości do Ojczyzny.
Wojciech Śleszyński
Bibliografia
- Tadeusz Olizarowicz, www.sybiracyzg.pl.
- Pogrzeb Sybiraka (01.02.2023), www.bialystok.tvp.pl.
- „Swoim przykładem pokazywał jak to jest być osobą honoru”. Pożegnanie Tadeusza Olizarowicza, www.suprasl.pl.
