Serczyk Andrzej Władysław

Profesor z klasą

Władysław Andrzej Serczyk (pierwszego imienia używał tylko w sytuacjach oficjalnych) pochodził z Galicji. Jego ojciec miał jednak pewne związki z międzywojennym woj. białostockim, ponieważ  jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej otrzymał nadział ziemi w Żyliczach (pow. grodzieński). Ziemię tę jednak dzierżawił, gdyż jako inżynier rolnictwa pracował w Izbach Rolniczych w Warszawie i Bydgoszczy (uratowało to rodzinę przed represjami sowieckimi w latach 1939–1941). Po wojnie skończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie po rocznej przygodzie z Akademią Górniczo-Hutniczą kontynuował karierę naukową, a po kilkunastu latach objął  także ważne funkcje uczelniane: w latach 1974–1978 był dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej, a następnie prorektorem ds. nauki i współpracy z zagranicą.

Do Filii UW w Białymstoku przeniósł się w 1986 r. mając 51 lat i obfity dorobek naukowy. Przez środowisko naukowe został przyjęty trochę podejrzliwie, bo dotychczas dopływ kadr następował głównie z Uniwersytetu Warszawskiego lub Instytutu Historii PAN. Z kolei miejscowe władze polityczno-administracyjne myślały, że da się go użyć do ograniczenia roli warszawskich opozycjonistów, którzy w ramach „aktu łaski” byli zsyłani do Białegostoku. Obawy jednej strony i nadzieje drugiej nie sprawdziły się. Andrzej Serczyk okazał się profesorem z klasą, jak warszawiacy:  prof. Andrzej Wyrobisz czy prof. Andrzej Wyczański. Szybko uzyskał akceptację środowiska. Najpierw został organizatorem i  kierownikiem Zakładu Historii Europy Wschodniej (przez wiele lat był współprzewodniczącym Polsko-Ukraińskiej Komisji Państwowej ds. Podręczników Historii), a w latach 1993–1996 pełnił funkcję prorektora UW ds. Filii. Potem przegrał kolejne wybory na to stanowisko (nie obiecywał – w przeciwieństwie do konkurenta – „kiełbasy wyborczej”, gdyż uważał, że to niegodne profesora Uniwersytetu) i został w 1996 r. wybrany dziekanem Wydziału Humanistycznego. W 1998 r., na rok przed końcem kadencji, zdecydował się na przeniesienie do WSP w Rzeszowie, która aspirowała wówczas do rangi uniwersytetu. Zapewne u podstaw tej decyzji  były  pewne nieprzyjazne działania Dyrekcji Lasów Państwowych (w podległej jej gajówce w m. Majówka mieszkał Profesor), jak i różnice poglądów z nowym rektorem. Pracując w Rzeszowie, był przez trzy kadencje członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych.

Profesor Serczyk był także społecznikiem i popularyzatorem historii. W Białymstoku był twórcą oddziału Związku Literatów Polskich i  Uniwersytetu Trzeciego Wieku (w 1994 r, wraz z prof. Wojciechem Pędichem). Od 1958 r. był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, a od początku lat dziewięćdziesiątych przez dwie kadencje wiceprezesem Zarządu Głównego PTH oraz prezesem Oddziału w Białymstoku. W 2009 r. przyznana Mu została godność Członka Honorowego PTH.

Profesor pozostawił po sobie ogromny dorobek: ponad 50 książek i  około trzech tysięcy artykułów publicystycznych oraz wielu wybitnych uczniów.

Jan Jerzy Milewski

1. J. J. Milewski, Władysław Andrzej Serczyk (23 VII 1935 – 5 I 2014), „Biuletyn Historii Pogranicza” 2013, nr 13, s. 185–187;
2. J. J. Milewski, Władysław Andrzej Serczyk (1935–2014) [w:] Półwiecze. Studia historyczne w Białymstoku 1968–2018, red. A. C. Dobroński, G. Zackiewicz, Białystok 2018, s. 233–237.