Prof. dr hab. Wrzosek Mieczysław

Urodził się w rodzinie rzemieślniczej w powiecie siedleckim. Naukę w szkole powszechnej rozpoczął jeszcze przed wybuchem wojny i kontynuował w szkole gminnej od 1941 r. oraz na tajnych kompletach gimnazjalnych. Maturę zdał w maju 1949 r. w Liceum w Siedlcach, dokąd po wojnie przeniosła się jego rodzina. W latach 1949-1952 studiował historię w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, który opuścił z dyplomem zawodowym ze specjalnością archiwistyczną. Ze względu na swoją postawę polityczną nie mógł liczyć na zakwalifikowanie na dalsze dwuletnie studia magisterskie.

Pracę zawodową rozpoczął jesienią 1952 r. w Archiwum Akt Nowych, ale już po roku przeniósł się do Centralnego Archiwum Wojskowego, w którym szybko dowiódł swojej pracowitości i sumienności w opracowywaniu kolejnych zespołów archiwalnych, i awansował na kolejne stanowiska. Pracując w CAW w latach 1955-1958 studiował eksternistycznie historię, zakończoną zdobyciem pod kierunkiem prof. J. Wolińskiego stopniem magistra. Cechy osobowościowe magistranta włącznie z jego sprawnością badawczą i kulturą osobistą przesądziły, że dotychczasowy opiekun naukowy zaproponował młodemu adeptowi przygotowanie pod swoim kierunkiem rozprawy doktorskiej, tym bardziej że szybko przybywało Jego publikacji. Od 1961 r. przyszły Profesor pracował już w Zakładzie Badań nad Okupantem w Wojskowym Instytucie Historycznym. W 1969 r. przeniósł się do Zakładu Dawnej Historii Wojskowej WIH, którego profil działalności badawczej był bardziej zbieżna z Jego zainteresowaniami.

W październiku 1967 r. obronił pracę doktorską Tymczasowa Rada Stanu a polskie korpusy wojskowe w Rosji w 1917 roku, którą przygotował pod opieką naukową prof. J. Wolińskiego. Kolejnym krokiem w karierze naukowej był stopień doktora habilitowanego, który nadała Mu w marcu 1978 r. Rada Wydziału Historycznego UW po przeprowadzonym kolokwium habilitacyjnym i na podstawie rozprawy Polskie formacje wojskowe podczas pierwszej wojny światowej (Białystok 1977). W początkach 1986 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.            

Nowym, jakże ważnym etapem w życiu Profesora było związanie się od jesieni 1973 r. pracą w charakterze nauczyciela akademickiego na Filii UW w Białymstoku. Także tutaj szybko dał się poznać jako człowiek traktujący nowe miejsce zatrudnienie ze wszech miar odpowiedzialnie i z pełnym zaangażowaniem zarówno w pracy z młodzieżą studencką jak i w pracy na rzecz miejscowego Instytutu Historii. Jego uczciwość i koleżeńskość zadecydowały że w kwietniu 1986 r. uzyskał on poparcie środowiska i rektora UW, prof. G. Białkowskiego w sprawowaniu funkcji dziekana Wydz. Humanistycznego, pod odwołaniu przez władze ze względów politycznych, dotychczasowego prof. A. Wyrobisza. Profesor cieszył się autentycznym szacunkiem ze względu na swoją postawę, to też białostocka społeczność humanistów powierzyła Mu tą zaszczytną i odpowiedzialną funkcję dziekańską jeszcze dwukrotnie – w latach 1987-1990 i 1993-1996.

W Instytucie Historii Filii UW w Białymstoku kierował przez wiele lat Zakładem Historii Polski i Powszechnej 1789-1918 i prowadził wykłady z historii powszechnej i Polski okresu 1789–1918, historii narodów ZSRR, wykłady monograficzne, zajęcia ze wstępu do badań historycznych i inne. Przez Jego seminarium magisterskie na studiach dziennych i zaocznych, które cieszyło się dużą popularnością, także z racji zawiązywania się serdecznych więzi miedzy prowadzącym a słuchaczami, przeszło około 130 absolwentów. Profesor  wychował także czterech doktorów.     

Pracę zawodową także już w samodzielnym Uniwersytecie w Białymstoku kontynuował do połowy 2000 r., tj. aż do chwili swojego przejścia na emeryturę. Przez ostatnie dziesięć lat łączył ją etatem profesorskim w Wojskowym Instytucie Historycznym. 

W początkowych latach zainteresowania badawcze Profesora, co w dużej mierze wynikało z ówczesnego miejsca pracy, koncentrowały się bardziej na okupacji niemieckiej w latach drugiej wojny światowej oraz dziejach tzw. Ludowego Wojska Polskiego. Już jednak problematyką dysertacji doktorskiej wkraczał  śmiało w problematykę I wojny światowej i to na różnych polach szczegółowych dyplomacji, zagadnień społeczno-gospodarczych i oczywiście  militariów. Te ostanie poszerzone o komponent wysiłku zbrojnego społeczeństwa polskiego w latach pierwszej wojny światowej i tuż po jej zakończeniu (do 1921 r.) stały się niekwestionowaną wizytówką osiągnięć badawczych prof. M. Wrzoska. Nie można tutaj nie wspomnieć o Jego studiach nad działaniami bojowymi powstań śląskich w latach 1919-1921, a także o cenionym, choć popularnym ujęciu historii polskich wysiłków zbrojnych w latach 1794-1938, a więc w okresie charakteryzującym się generalnie brakiem własnej państwowości a zatem i armii narodowej, napisanym wspólnie z Eligiuszem Kozłowskim.  Był także wydawcą źródeł historycznych. W okresie największej aktywności zawodowej otrzymał z rąk przyjaciół, kolegów i uczniów okolicznościowy tom: Wojsko – społeczeństwo – historia, red. Wojciech Fedorowicz, Jan Snopko, Białystok 1995.      

Prof. M. Wrzosek został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1977), także Złotym Medalem ,,Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny’’ (1973) i Srebrnym Medalem ,,Za zasługi dla obronności kraju’’ (1977).

Cezary Kuklo

1. Polskie korpusy wojskowe w Rosji 1917-1918, Warszawa 1969;
2. Powstania śląskie 1919-1921. Zarys działań bojowych, Warszawa 1971;
3. Polskie formacje wojskowe podczas pierwszej wojny światowej, Białystok 1977;
4. Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918-1921, Warszawa 1988;
5. Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej, Warszawa 1990;
6. Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918-1921, Warszawa 1992;
7. Z dziejów zmagań politycznych i zbrojnych o niepodległość Polski w latach 1908-1918, Białystok 2013;
8. [współautor Eligiusz Kozłowski] Dzieje oręża polskiego: 1794-1938, Warszawa 1974.